Chociaż Petr Trojanski wynalazł „maszynę do wybierania i pisania słów podczas tłumaczenia jednego języka na inny lub kilka innych jednocześnie” już w latach trzydziestych ubiegłego wieku (tę definicję można znaleźć w patencie udzielonym mu w 1933 roku), historia narzędzi CAT zaczyna się dopiero w latach zimnej wojny, kiedy informacje zebrane przez służby wywiadowcze musiały być tłumaczone bezzwłocznie. Z tego powodu znaczące fundusze zostały po raz pierwszy przydzielone do badań nad technologiami translatorskimi.
Początki tłumaczenia maszynowego
Pierwsze próby tłumaczenia maszynowego zostały wykonane w wyspecjalizowanych ośrodkach badawczych i finansowane były głównie przez USA i ZSRR. Termin „Machine Translation” (MT) został ukuty w 1947 roku przez Warrena Weavera, który w słynnych memorandach bronił możliwości opracowania automatycznego programu tłumaczenia. Systran (skrót od „Translation System”) powstał właśnie w tamtych latach i nadal jest używany przez Komisję Europejską. Amerykański badacz Toma jest wynalazcą tego systemu, używanego wtedy przez siły powietrzne USA do tworzenia raportów i dokumentów napisanych po rosyjsku. Pomimo początkowego entuzjazmu i przekonania, że ludzcy tłumacze mogą w najbliższej przyszłości zostać zastąpieni przez maszyny, wyniki testów nie spełniły oczekiwań, a fundusze wkrótce przestały płynąć. W tym czasie, pomiędzy końcem lat 60. a początkiem lat 70. zaproponowano nowe podejście. Maszyna nie powinna tłumaczyć automatycznie, ale raczej ułatwiać pracę człowieka.
Narodziny CAT
Pierwsze próby polegały na bazach terminologicznych. Idea pamięci tłumaczeniowej, czyli mechanizmu, który stanowi podstawę dzisiejszego oprogramowania do tłumaczenia wspomaganego komputerowo, zaczęła zyskiwać akceptację pod koniec lat 70-tych. TSS („Translation Support System”), pierwsze narzędzia CAT opracowane przez amerykańską firmę Alpnet, które zadebiutowały w połowie lat 80-tych. Jednak akceptacja tego systemu była ograniczona ze względu na jego wysoki koszt, co sprawiło, że był on przystępny tylko dla dużych firm wykonujących ogromne ilości tłumaczeń. IBM był jednym z pierwszych nabywców tego systemu.
W drugiej połowie lat 80., holenderska firma INK opracowała system o nazwie „TextTools”, zainspirowany przez TSS. Trados, firma założona w 1984 roku w Stuttgarcie, została oficjalnym ich dealerem w Niemczech.
Lata 90. przyniosły rozwój tego rynku, a narzędzia CAT stały się bardziej przystępne dla małych firm i tłumaczy zewnętrznych. Jednak zarówno ceny, jak i wymagania systemowe dotyczące użytkowania tego oprogramowania były nadal zbyt wysokie. Wprowadzenie Internetu i umożliwienie tłumaczom wymiany danych na całym świecie wymagało dostosowania i wprowadzenia ogólnie akceptowanych standardów. Pamięć tłumaczeń reprezentowała taki właśnie standard, dlatego wkrótce po jej przyjęciu nastąpił gwałtowny rozwój rynku oprogramowania do tłumaczenia wspomaganego komputerowo. Aktualnie profesjonalne narzędzia CAT dla tłumaczy można nabyć u oficjalnego dystrybutora firmy Trados: Localize.pl.
